Wat is een vof-akte?

De bedrijfsopvolging bij een agrarisch bedrijf wordt veelal vormgegeven in een akte van vennootschap onder firma (vof-akte). In de vof-akte wordt vastgelegd dat de bedrijfsopvolger een samenwerking aangaat met de bedrijfsoverdragers en daarmee gerechtigd wordt in een deel van de jaarwinst en (veelal) waardeontwikkeling van het bedrijf.

De voorwaarden waaronder de opvolger op termijn het bedrijf van de overdragers (meestal de ouders) kan overnemen, is een belangrijk onderdeel van de vof-akte. De rendementen in de landbouw staan vaak niet in verhouding met de vrije verkoopwaarde van een boerderij. Daarom komt de overdracht meestal tot stand tegen een lagere waarde. In de vof-akte wordt deze waarde meestal omschreven als de waarde waarbij nog een lonende exploitatie voor de opvolger mogelijk is. Hiermee is de opvolger ervan verzekerd dat hij of zij het bedrijf kan overnemen. In het testament van de overdragers wordt vaak bekrachtigd dat in geval van overlijden de opvolger het bedrijf kan overnemen conform de afspraken in de vennootschapsakte.

Handelingsonbekwaamheid van bedrijfsoverdrager

Maar wat gebeurt er als de overdrager niet komt te overlijden, maar wel handelingsonbekwaam wordt, bijvoorbeeld door een herseninfarct of ongeval? De reikwijdte van de vof-akte gaat niet zo ver dat de opvolger dan volledige zeggenschap over de vermogensbestanddelen krijgt. De opvolger kan dus in een dergelijke situatie de bedrijfsovername niet zelf regelen.

De enige oplossing is dan dat rechtshandelingen, met name met betrekking tot onroerend goed (aan- en verkoop, vestigen hypotheek, bedrijfsoverdracht, et cetera), worden voorgelegd aan de rechter voor goedkeuring. Een bedrijfsoverdracht onder conditie van lonende exploitatie ter goedkeuring voorleggen aan de rechter is veelal een moeizaam en kostbaar traject. Een rechter is er namelijk niet zomaar van overtuigd dat een bedrijf moet worden overgedragen tegen een fors lagere waarde dan de vrije verkoopwaarde. Na bestudering van de stukken wordt veelal nog bij een derde partij advies ingewonnen door de rechter.

Testament en levenstestament

Het is dan ook zeer aan te bevelen om naast een testament bij overlijden ook een testament bij leven notarieel op te stellen. In het levenstestament kan worden vastgelegd wie de bevoegdheid krijgt om beslissingen omtrent bovenstaande vraagstukken te nemen. De reikwijdte van het levenstestament kan dus zo ver gaan dat een derde de bedrijfsoverdracht namens de handelingsonbekwame vennoot kan afwikkelen zonder een gang naar de rechter. Hiermee wordt het risico van een negatieve uitspraak van de rechter voorkomen én bespaart u aanzienlijke kosten.

Meer weten?

Wilt u meer weten over het opstellen van een (levens)testament? Neem contact op met Helma van Rozendaal, senior bedrijfsadviseur, via telefoonnummer 0413-336558 of stuur Helma een e-mail.