Bij een bedrijfsovername in de niet-grondgebonden veehouderij, zoals een melkgeiten-, pluimvee-, varkens-, of vleeskalverenhouderij, is de overdracht van cultuurgrond van ouders naar opvolger een belangrijk aspect. Deze overdracht kan zowel voor- als nadelen hebben en deze moet u dan ook zorgvuldig afwegen.

Als bij de bedrijfsovername de grond niet wordt overgedragen, moet u zich afvragen of dat voor alle grond geldt of voor een deel van de grond. Als een deel van de grond niet wordt overgedragen, voor welk deel geldt dat dan? De gronden die ver van het bedrijf liggen? Gronden die de ouders van hun ouders hebben overgenomen? Gronden waarvan in de toekomst bestemmingswijzingen mogelijk zijn?
 

Continuïteit van het bedrijf

Het overnemen van de bijhorende cultuurgrond waarborgt de continuïteit van het bedrijf. De opvolger kan het bedrijf immers voortzetten op dezelfde locatie en met dezelfde middelen. Dit zorgt voor stabiliteit in de bedrijfsvoering, ruimte voor mestafzet en extra neveninkomsten. Daarnaast wordt op grond vaak een hypotheek gevestigd als onderpand voor leningen. Als er voldoende onderpand is voor het vestigen van hypotheken, loopt de geldverstrekker minder risico. Dit heeft een gunstig effect op de hoogte van de rentetarieven en de omvang van de te verstrekken leningen.
 

Toekomstige ontwikkelingsmogelijkheden

De grond kan ook mogelijkheden bieden voor alternatieve inkomstenbronnen, zoals bij bestemmingswijzigingen en bij de ontwikkeling van duurzame energieprojecten met windmolens, zonnepanelen en energieopslag. Sommige families zien deze grond als niet dienstbaar aan de onderneming en vinden daarom dat die niet bij de bedrijfsovername hoort. Wordt een stuk grond met toekomstige meerwaarde wel overgedragen aan de opvolger? Dan kunt u voor dat specifieke stukje grond een afwijkende bepaling in looptijd en vrijstellingen rondom herinvesteringen opnemen in de meerwaardeclausule.
 

Inkomensbron voor ouders

Ouders geven vaak als reden voor het niet overdragen van cultuurgrond aan de opvolger aan dat zij het saldo als neveninkomsten nodig hebben voor hun oudedagvoorziening. Hiermee gaan zij voorbij aan de mogelijkheid om in plaats daarvan een hogere overnamesom te bedingen. De rentebaten van die hogere overnamesom kunnen zij ook gebruiken als neveninkomsten. De opvolger kan de rentelasten van die hogere overnamesom betalen uit zijn verdiensten uit de percelen die hij heeft overgenomen. 
Als die hogere overnamesom geleend wordt door de opvolger, kunnen de ouders als zekerheid voor die lening een hypotheek vestigen op de grond. Dit betekent wel dat er voor de bank minder mogelijkheden overblijven om een hypotheek op te vestigen. Overigens zal de bank in de regel ook geen hypotheek vestigen op gronden die niet bij de bedrijfsovername worden betrokken. 
 

Fiscale regelgeving en beperkingen

Uiteraard zijn er strikte fiscale regels en beperkingen voor de situatie waarin een deel van de cultuurgronden niet overgedragen wordt bij de bedrijfsoverdracht. Er wordt immers geen volledige onderneming overgedragen. De fiscale gevolgen van het niet overdragen van de cultuurgrond zijn volledig afhankelijk van de feiten en omstandigheden. Daarnaast hebben ook de familieleden een mening over de positie van de cultuurgrond. Pas als daarover overeenstemming is, kunnen de fiscale gevolgen van die bevindingen in beeld gebracht worden. 
 

Toekomst cultuurgrond

Wordt ervoor gekozen om bij de bedrijfsovername een deel van of alle cultuurgrond bij de ouders te laten? Dan moet er ook nagedacht worden over wat er met die grond gaat gebeuren na hun overlijden. Mag de opvolger die grond dan alsnog overnemen en zo ja, tegen welke waarde? Of vererven andere kinderen die grond? Het zou fijn zijn als er een plan is, dit geeft duidelijkheid binnen de familie en verkleint de kans op onenigheid.

Kortom: de overdracht van grond binnen een familie kan leiden tot emotionele spanningen en conflicten, vooral als er meerdere kinderen bij betrokken zijn. Een zorgvuldige planning en goede communicatie binnen de familie zijn cruciaal om de overdracht soepel te laten verlopen en om het familiebedrijf - al dan niet inclusief grond - voor toekomstige generaties te behouden.
 

Meer weten?

Bij ABAB zijn we graag van betekenis. Door kennis te delen, advies te geven en voor inzicht te zorgen. Wilt u sparren over de toekomst van uw bedrijf? Neem dan contact op met René van der Heijden, senior bedrijfsadviseur, via telefoonnummer 024-6485814 of stuur René een mail.