Glasgroenten

Vanwege de ontwikkelingen op de energiemarkt nam het areaal belichte (tros)tomaat ook in 2023 af. Dit zorgde (net als in 2022) vanwege een geringer aanbod voor prima prijzen in de maanden tot en met april. Vergeleken met de zomer van 2022 was er in de zomer van 2023 sprake van een grotere prijsdip, maar dit herstelde zich goed vanaf augustus. Hierdoor is 2023 over het geheel gezien beter uitgevallen dan 2022. Opvallend is dat er eind 2023 een duidelijker prijsverschil was tussen middel en grof dan in voorgaande jaren.

Ook de komkommers kenden een goede start van het nieuwe seizoen, met zelfs prijzen die beter waren dan de jaren daarvoor. Dit komt door de forsere daling van het belichte areaal. Vanaf eind maart kwam hierin echter een kentering: de belangrijke productiemaanden mei en juni kenden een enorme prijsdip. Voor de traditionele telers betekende dit een (erg) slechte eerste jaarhelft. Vanaf eind juni was duidelijk sprake van prijsherstel. Dit hield wel aan, maar zette ondanks voorzichtige verwachtingen niet verder door. Hierdoor bleef 2023 slecht voor de traditionele komkommerteler.

In tegenstelling tot vorig  jaar was er bij de paprika’s sprake van prima prijsvorming bij een gemiddeld achterblijvende productie. Eind juni vielen de prijzen echter ver terug. De prijsvorming in de 2e jaarhelft was niet heel bijzonder, maar ook niet slecht. Door de goede eerste jaarhelft kenden de paprika’s een prijstechnisch beter jaar dan in 2022. Daarnaast werden gele paprika’s, voor het eerst sinds jaren, weer beter betaald dan rode.

Ook de aubergines hebben een prima eerste jaarhelft achter de rug. De prijzen lagen gemiddeld op een hoger niveau dan het voorgaande jaar, behalve richting einde teelt, toen de producties beperkter waren. Het hogere prijsniveau zorgde voor een duidelijk beter jaar 2023 dan 2022. 
Bij de glasaardbeien was sprake van een redelijk tot goede prijsvorming. Toch hoorden we ook geluiden uit de markt dat bij de reguliere doorteelt lang niet iedereen de gebruikelijke productie heeft gehaald. Ditzelfde gold voor de najaarsteelt. Het warme weer zorgde voor een versnelde rijping en wat minder productie. Dit leidde voor de meeste telers van glasaardbeien tot een matig teeltjaar 2023. De telers die de producties haalden en  ook nog in november en december afzet hadden, hadden duidelijk een beter jaar. 

Let op: de resultaatontwikkeling van bedrijven kan beduidend beter en soms ook slechter zijn uitgevallen dan blijkt uit cijfers van productie en prijsvorming. Factoren die hierbij een rol spelen zijn de prestaties op gebied van energieproductie en -handel voor bedrijven met een warmtekrachtkoppeling (wkk).

Vollegrondsgroenten

Bij de vollegrondsgroenten is het prijsbeeld altijd wisselend. 

In december 2022 kwam er, na een lange tijd in mineur,  een duidelijke kentering van de prijsontwikkeling bij prei. Dit zorgde voor duidelijk betere prijzen tot en met augustus. In september en oktober was sprake van een prijsdip. Door (erg) natte weersomstandigheden, waardoor rooien niet meer mogelijk of moeizaam werd, stegen de prijzen vervolgens weer. Dit zorgde uiteindelijk voor een prima jaar.

Over witlof kunnen we heel kort zijn: die bleef het gehele jaar prima tot zelfs stevig aan de prijs. Vooral het aanbod van voldoende witlofwortelen is hier debet aan.

Voor (kas)sla was 2023 een jaar met prima prijzen. Over het hele jaar lagen de prijzen duidelijk hoger dan in 2022, uitgezonderd in mei. Ook ijsbergsla in de vollegrond kende weer een prima prijsontwikkeling in 2023. 

Qua prijsvorming had de aspergeteelt een gewoon goed jaar, zowel voor de verwarmde teelten in de kas en buiten(tunnels) als in de reguliere buitenteelten. Vanwege de koude weersomstandigheden was het lastig om goede producties te behalen uit de reguliere buitenteelten. 
Afhankelijk van de teelten was op bedrijfsniveau sprake van matige tot goede rendementen.

Champignons/paddenstoelen

Deze teelten hebben het (erg) lastig, onder andere door kostenontwikkeling en prijsdruk in combinatie met wisselende producties als gevolg van de kwaliteit van geleverd substraat. Vooral de snijbedrijven hebben het erg lastig vanwege de slechtere marktomstandigheden (te veel aanbod en te weinig vraag).

Fruit

De teelt van blauwe bessen verliep prijstechnisch prima.   

De glasaardbeien kenden weer een redelijk tot goede voor- en najaarsteelt bij bedrijven die een afdoende productie behaalden. De teelt op stellingen was redelijk tot goed. Alleen de (onbeschermde) vollegrondsteelt kende geen goede prijsontwikkeling. 

Voor het hardfruit was in de eerste jaarhelft sprake van afzet oogst 2022. De prijsontwikkeling voor appelen verliep daarin matig tot slecht. Bij de (goede) peren was nog enigszins sprake van een redelijke prijsvorming, die gaandeweg het afzetseizoen nog wat opliep. Vanaf de start van het nieuwe afzetseizoen 2023-2024 liggen de prijzen voor zowel appelen als peren op een goed niveau. Hiermee herstelt het resultaat voor boekjaar 2023 zich en wordt 2024 naar verwachting bovengemiddeld.

Sierteelt (onder glas)

De energieprijzen zijn inmiddels genormaliseerd, wat enorm scheelt in de kosten van sierteelt onder glas.
In het algemeen deden snijbloemen het echter niet geweldig: Gerbera’s matig tot slecht, voor Lisianthus verschilt dit enorm per kweker. Alleen voor de beste kwaliteit wordt betaald. Voor Chrysanten worden (erg) goede prijzen gerealiseerd, met name door de grote vraag vanuit Rusland.
Het rendement bij Phalaenopsis is goed tot zeer goed. Na een enorme (productie)krimp van 25%, stegen de prijzen in 2023 met € 1 per plant. Deze prijsstijging zet door in 2024.
Tuinplanten doen het over het algemeen goed, met een negatieve uitschieter van Helleborus.
Potplanten hebben structureel een goed rendement. Het is een teelt die goed te sturen en te automatiseren is. De afzet moet wel goed geregeld zijn en daar besteden veel telers dan ook aandacht aan. 

Boomkwekerij

In de loop van 2022 draaide de vraagmarkt langzaam richting een aanbodmarkt. Het goed onderhouden van contacten met vaste afnemers, is hierbij belangrijk. 

Het afleverseizoen 2023-2024 kenmerkt(e) zich door flinke regenval en rooien gebeurde onder moeilijke omstandigheden. Dit deed de handel geen goed. Er kwamen minder orders vanuit hoveniers en de tuincentra. De afzet van container- en haagplanten liep terug, terwijl er eerst een stabilisering werd verwacht. Dit ligt deels aan het weer, maar ook aan de hoeveelheid product die op de markt komt.
De afzet van spillen en vruchtbomen nam sterk af, omdat afnemers niet de mogelijkheid hadden om te planten. Veel van deze afzet zal nog in de komende maanden plaatsvinden.

In het algemeen loopt de handel wat terug. Een groot pluspunt voor de sector is de continue verduurzaming en vergroening van de maatschappij, waardoor de vraag (zeker op lange termijn) aanwezig zal blijven. Dit heeft vooral een positieve weerslag op het bos- en haagplantsoen. Arbeid is en blijft een probleem. 

Meer weten?

Bij ABAB zijn we graag van betekenis. Door kennis te delen, advies te geven en voor inzicht te zorgen. Het tuinbouwbusinessteam van ABAB volgt de ontwikkelingen in de sector op de voet en acteert daarna richting ondernemers. Daarbij kunnen we voor diverse productgroepen benchmarken. 

Wilt u meer weten of sparren over de ontwikkelingen in de sector en de gevolgen voor uw bedrijf(svoering) of over de mogelijkheden van benchmarken? Neem dan contact op met René Boots, senior bedrijfsadviseur tuinbouw, via telefoonnummer 06-10 94 40 40 of stuur hem een e-mail.