Balans tussen familie- en bedrijfsbelangen

Binnen uw familiebedrijf heeft u te maken met het samenspel van drie systemen: familie, bedrijf en eigendom. Deze aspecten hebben veel invloed op het succes van de onderneming en het welzijn van uw familie. Een goede balans tussen familie- en bedrijfsbelangen is essentieel. Ieders belangen moeten objectief gewogen worden, zonder het belang van de onderneming uit het oog te verliezen. Door met elkaar in gesprek te gaan en afspraken vast te leggen, kunt u voorkomen dat emoties zakelijke beslissingen negatief beïnvloeden. De emotionele betrokkenheid komt zo het bedrijf ten goede. Goed bestuur, overleg en vastlegging van visie, doelen en afspraken zijn noodzakelijk om alle belangen van familie, eigenaren en het bedrijf te waarborgen. 

Overdracht familiebedrijf raakt hele familie

Een cruciaal moment waarbij emoties een grote rol kunnen spelen, is bedrijfsoverdracht. Om de kans op een succesvolle overdracht te vergroten, is een gedegen voorbereiding noodzakelijk. Niet alleen op fiscaal, juridisch en financieel vlak, maar vooral ook door het onderkennen en bespreekbaar maken van de invloed van de familie op een uiteindelijk succesvolle overdracht. Als u het bedrijf overdraagt aan één van uw kinderen en er naast de bedrijfsopvolger nog andere kinderen zijn, kunnen meerdere belangen spelen. Een goed zicht op familierelaties is daarom essentieel. Zeker bij plotselinge bedrijfsoverdracht, door bijvoorbeeld ziekte of overlijden, kan dit het verschil maken. Dergelijke situaties kunnen immers substantiële risico’s met zich meebrengen voor de continuïteit van de onderneming, zeker bij bedrijven die sterk afhankelijk zijn van de directeur-grootaandeelhouder (dga). 

Familiewaarden eerste uitgangspunt

Ga met elkaar in gesprek om te achterhalen wat voor u als familie belangrijk is. Hoe vertalen de waarden zich in de bedrijfsstrategie? Oftewel, waar staat het bedrijf voor en waarom vinden we het als familie belangrijk om een bepaalde koers te varen? De potentiële opvolger moet vervolgens de ruimte krijgen om mee te denken over de genoemde waarden en verwachtingen. Wellicht moeten die bijgesteld worden, omdat de volgende generatie nu eenmaal anders naar bepaalde zaken kijkt. Bovendien is het heel logisch dat de mogelijke opvolger onzeker is over vragen als: Kan ik de verantwoordelijkheid aan? Accepteert het personeel mij? Wil ik dit de rest van mijn leven? Door hierover het gesprek aan te gaan, wordt helder wat wordt verlangd van een toekomstig aandeelhouder en bestuurder en hoe dit zich verhoudt tot de familie en het eigen gezin.

Vijf belangrijke randvoorwaarden voor succesvolle bedrijfsoverdracht familiebedrijf

1. Leg de waarden, visie en missie van het familiebedrijf vast in uw strategisch plan. 
2. Zorg voor een goede organisatiestructuur die voorziet in toekomstige overdracht.
3. Betrek familieleden die (nog) niet participeren door hen te informeren over de ontwikkelingen binnen het bedrijf.
4. Start tijdig met de voorbereiding voor overdracht. Maak een helder plan waarbij aandacht is voor zowel het zakelijke als het persoonlijke/emotionele proces van alle betrokkenen.
5. Laat u bijstaan door een trusted advisor gedurende het hele proces, maar behoud zelf de leiding.

Familiestatuut

Leg de gemaakte afspraken vast in een familiestatuut. Begin bij de basis; het vastleggen van de familiewaarden. Andere onderwerpen waarover afspraken gemaakt kunnen worden: bedrijfsopvolging, zeggenschap, financiële belangen of de vraag of een familielid überhaupt zomaar in het bedrijf mag komen werken. Elk familiebedrijf is uniek. De familie bepaalt wat uiteindelijk in hun familiestatuut wordt vastgelegd. Het is een investering in de toekomst. De uitgangspunten bieden de familie houvast om de continuïteit te waarborgen. Daarnaast is het belangrijk een passende governancestructuur te organiseren (mogelijk met een onafhankelijke Raad van Commissarissen).

Waarborg continuïteit en familieharmonie

Een bedrijfsoverdracht binnen een familiebedrijf vraagt om een optimale begeleiding. Niet alleen op het gebied van bijvoorbeeld waardebepaling of due diligence, maar ook ten aanzien van emotionele en psychologische factoren die een rol spelen. Bij dit proces zijn meerdere adviseurs betrokken, zoals een accountant, fiscalist, jurist en corporate finance adviseur. Het is belangrijk dat dit proces geregisseerd, gemonitord en geëvalueerd wordt. Dit vraagt om een trusted advisor die in staat is het multidisciplinaire team van specialisten voor u aan te sturen. En die daarnaast met u meekijkt, oog heeft voor uw emoties en belangen, op de hoogte is van de waarden van uw bedrijf en van uw familie en die u helpt met de formulering en uitvoering van uw (strategische) plannen. Van ratio tot emotie en van waardebepaling en fiscaliteit tot financierbaarheid. Zo waarborgt u niet alleen de continuïteit van uw bedrijf, maar ook de harmonie in de familie.

Meer weten?

Wilt u meer weten over hoe u uw familiebedrijf succesvol kunt overdragen naar de volgende generatie? Neem contact op met Rob van Boxtel, senior corporate finance adviseur, via telefoonnummer 013-4647231 of stuur Rob een e-mail.