Arbeidsovereenkomst of opdrachtovereenkomst?

In de basis is sprake van een arbeidsovereenkomst als u voldoet aan onderstaande drie criteria. De werknemer:

• verricht gedurende een zekere tijd persoonlijk arbeid;
• ontvangt loon;
• staat in een gezagsverhouding tot degene voor wie hij of zij de werkzaamheden verricht.

Hierbij is niet van belang of partijen bij het aangaan van de overeenkomst de bedoeling hadden een arbeidsovereenkomst te sluiten. Wordt aan één van deze drie criteria niet voldaan? Dan is er sprake van een opdrachtovereenkomst. Toch zijn er vaak twijfelpunten. Zo ook in de zaak van Deliveroo.

Van dienstverband naar opdracht

In 2018 besloot Deliveroo eenzijdig om de arbeidsovereenkomsten van maaltijdbezorgers niet meer te verlengen. De bezorgers kregen wel de mogelijkheid om het werk te verrichten als zzp’er. Volgens de vakbond Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV) was er feitelijk nog steeds sprake van een arbeidsovereenkomst, omdat er een gezagsverhouding bestond. FNV zette een procedure in gang.

Oordeel Hof

Het Hof nam in zijn oordeel de criteria voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst mee, namelijk: loon, arbeid en gezag. Zo vindt het Hof dat er inderdaad sprake is van betaling van loon, omdat de beloning van de maaltijdbezorgers eenzijdig wordt bepaald door Deliveroo. Ook is er een gezagsverhouding aanwezig. Het bezorgen van maaltijden is de kernactiviteit van Deliveroo (inbedding) en behoeft weinig instructies. Daarentegen geeft het systeem dat werd gebruikt Deliveroo veel controlemogelijkheden. De maaltijdbezorgers kregen wel de mogelijkheid om zelf te bepalen wanneer zij het werk wilden verrichten en er was een beperkte mogelijkheid tot vervanging.

Nadat de rechtbank FNV in eerste instantie al in het gelijk stelde, bevestigde ook het Gerechtshof Amsterdam dat de relatie tussen Deliveroo en haar maaltijdbezorgers juridisch moet worden behandeld als een arbeidsovereenkomst.

De Hoge Raad bevestigt het arrest van het Hof

Het Hof benoemde in zijn uitspraak dat de bezorgers de mogelijkheid kregen om zelf te bepalen wanneer gewerkt werd. Ze hoefden de arbeid ook niet persoonlijk te verrichten, wat eigenlijk niet duidt op een arbeidsovereenkomst. Ondanks deze argumenten meent het hoogste rechtscollege dat het Hof op basis van alle andere feiten en omstandigheden mocht aannemen dat er wel sprake is van een arbeidsovereenkomst. Aanvullend op de overwegingen van het Hof benoemt de Hoge Raad dat Deliveroo een ongevallenverzekering had afgesloten voor de bezorgers. Deze verzekering werd ook betaald door Deliveroo. Daarnaast was de beloning ontoereikend om als zelfstandige een verzekering voor arbeidsongeschiktheid en werkloosheid af te sluiten. Om de arbeidsrelatie te kwalificeren, zijn volgens de Hoge Raad en het Hof dus alle omstandigheden van belang.

Vraag juridisch advies bij gebruik zzp’er

Deze uitspraak heeft grote gevolgen voor Deliveroo, omdat werknemers hierdoor achterstallige loonbetalingen kunnen vorderen. Daarnaast kan de Belastingdienst naheffingen voor de werknemersverzekeringen opleggen aan Deliveroo. Het arrest van de Hoge Raad bevestigt dat de vraag of u als organisatie een relatie heeft met een zzp’er of een werknemer, sterk afhankelijk is van de specifieke feiten en omstandigheden. Het is aan de Europese en Nederlandse wetgever hier nader invulling aan te geven. Naar aanleiding van deze uitspraak adviseren wij om u juridisch bij te laten staan als u gebruik wilt maken van zzp’ers.

Meer weten?

Heeft u vragen over het inzetten van zzp’ers? Neem contact op met Iris van Rooij, jurist arbeidsrecht, via telefoonnummer 013-5915149 of stuur Iris een e-mail.