Teeltpacht

Bij de introductie van teeltpacht was het doel flexibel grondgebruik te faciliteren voor teelten met roulatie, ter verbetering van de bodemgesteldheid en preventie van plantenziekten. Het beschermingsniveau voor de pachter bij teeltpacht lijkt sterk op geliberaliseerde pacht, met minder bescherming dan reguliere pacht. De pachter heeft geen recht op pachtprijstoetsing door de grondkamer, geen voorkeursrecht van koop en na afloop geen recht op voortzetting.

Verschil tussen teeltpacht en geliberaliseerde pacht

Teeltpacht is specifiek voor los land met één- of tweejarige teelten en vereist vruchtwisseling. Denk aan gewassen zoals aardappelen, suikerbieten, schorseneren of lelies. Geliberaliseerde pacht is breder toepasbaar: het geldt voor alle gewassen en zonder beperkte duur.

Registratie grondkamer

Een teeltpachtovereenkomst moet binnen twee maanden nadat de overeenkomst is aangegaan, ter registratie aan de grondkamer verstuurd zijn. Met het ‘aangaan’ van de overeenkomst wordt bedoeld het moment waarop partijen wilsovereenstemming hebben. Die overeenstemming ligt vaak al vóór het moment dat de partijen de afspraken op papier vastleggen.

Wat houdt de BOR in?

In de inleiding schreven we dat de BOR recentelijk is aangepast. De BOR is de bedrijfsopvolgingsregeling in de erf- en schenkbelasting. De overdracht van vermogen als gevolg van een schenking of erfenis is belast. Afhankelijk van de familieband tussen schenker/erflater en begunstigde/erfgenaam is het belastingtarief minimaal 10% en maximaal 40%.



Omdat de wetgever het voortbestaan van ondernemingen niet in gevaar wil brengen, is er een aparte regeling in de wet voor ondernemingsvermogen. Deze regeling leidt tot de volgende voorwaardelijke vrijstelling:

• als de liquidatiewaarde van de onderneming hoger is dan de voortzettingswaarde, is dit verschil volledig vrijgesteld;
• als de voorzettingswaarde lager is dan € 1.325.253, is deze geheel vrijgesteld;
• als de voortzettingswaarde hoger is dan € 1.325.253, is het meerdere voor 83% vrijgesteld.

Uitleg voortzettingswaarde en liquidatiewaarde

De liquidatiewaarde is de waarde in het economische verkeer van alle (individuele) bedrijfsmiddelen. De voortzettingswaarde is de waarde van de onderneming gebaseerd op de te behalen rendementen met de onderneming. In de agrarische sector is de voortzettingswaarde in het algemeen aanzienlijk lager dan de liquidatiewaarde.

Voorwaarden om gebruik te maken van de regeling

 

Aan de BOR zijn de volgende voorwaarden verbonden:

• de schenking moet betrekking hebben op ondernemingsvermogen, dat kan zowel een onderneming in de inkomstenbelastingsfeer zijn als een onderneming die door een bv wordt gedreven;
• de onderneming moet tenminste 5 jaar voorafgaand aan de vermogensoverdracht door de schenker (of 1 jaar voorafgaand aan de vererving) door hem geëxploiteerd zijn;
• de onderneming moet vanaf de verkrijging tenminste 5 jaar door de begunstigde/erfgenaam worden voortgezet. 

Wijzigingen per 1 januari 2024

Per 1 januari 2024 geldt de vrijstelling niet langer voor onroerende zaken die ondernemers verhuren/verpachten. Hierin schuilen potentieel nadelige gevolgen voor de agrarische sector wat betreft kortstondig uit gebruik geven of kortdurend verpachten. Daarom heeft de wetgever een uitzondering gemaakt voor tijdelijke verpachting in het kader van vruchtwisseling, vastgelegd in een schriftelijke teeltpachtovereenkomst.

Veel onzekerheid

Hoewel de versoepeling enigszins problemen oplost, blijft er onzekerheid bestaan. Teeltpacht is volgens het pachtrecht alleen mogelijk voor ‘noodzakelijke’ vruchtwisseling. Dit impliceert dat niet alle situaties gedekt zijn. De aard van het gebruik door de pachter wordt van groot belang.

Conclusie en advies

De wijzigingen in de BOR-wetgeving hebben effect op de heffing van erf- en schenkbelasting als grond verpacht wordt of voor vruchtwisseling geruild wordt. De wetgever heeft geprobeerd een uitzonderingspositie voor vruchtwisseling te creëren, maar die lost maar een beperkt aantal situaties op. ABAB hoopt dat de wetgever tot andere inzichten komt en alsnog aanpassingen doorvoert.

Daar waar gewassen zich ervoor lenen kan het verstandig zijn om in 2024 een teeltpachtovereenkomst te sluiten in plaats van een geliberaliseerde pachtovereenkomst. De pachter krijgt daardoor immers niet meer bescherming. In situaties waar dezelfde grond jaar in jaar uit verpacht wordt, heeft dit echter geen zin.

Het kan zijn dat een teeltpachtovereenkomst vanwege het te telen gewas niet mogelijk is. Dan blijft de pachtvariant ‘geliberaliseerde pacht’ over. In deze situatie raden we aan om in de overeenkomst op te nemen dat de grond verpacht wordt vanwege noodzakelijke vruchtwisseling als bedoeld bij teeltpacht. Of dit hout snijdt, is nog onduidelijk en zal afgestemd moeten worden met grondkamer en Belastingdienst.

Meer weten?

Bij ABAB zijn we graag van betekenis. Door advies te geven, kennis te delen en voor inzicht te zorgen. Wilt u meer weten over de bedrijfsopvolgingsregeling en over de mogelijke consequenties voor uw bedrijf? Neem contact op met Frank Rademaekers, manager Belastingadvies, via telefoonnummer 06 10546046 of stuur Frank een e-mail.

Wilt u meer weten over het verpachten van grond en over de mogelijke consequenties voor uw bedrijf? Neem contact op met Anita van Bavel, jurist agrarisch recht, via telefoonnummer 06 20131456 of stuur Anita een e-mail.