Levering wel of niet btw-belast?

Ondernemer A exploiteert een landbouwbedrijf in Polen. Hij heeft als landbouwer in het verleden grond gekocht die bestemd was voor de uitbreiding van zijn bedrijf. In 2017 gaat de Poolse overheid over tot onteigening om de grond te gebruiken voor de uitbreiding van het wegennet.

Bij de aankoop van de betreffende grond door de landbouwer is geen omzetbelasting in rekening gebracht en ook niet in aftrek gebracht. A gaat ervan uit dat er geen omzetbelasting over de levering verschuldigd is. De grond wordt onteigend en A is verplicht zijn landbouwgrond aan de overheid af te staan.

Vanwege de onteigeningsprocedure vraagt A aan de Poolse Belastingdienst om een bindende fiscale inlichting. Vergelijk dit in Nederland met een belastingplichtige die in vooroverleg aan de Belastingdienst vooraf om een standpunt vraagt bij twijfel over de fiscale afwikkeling. De Poolse Belastingdienst is van mening  dat de levering door A in het kader van de onteigening belast is met omzetbelasting. De Poolse rechter stelt een prejudiciële vraag in deze zaak aan het Europese Hof van Justitie.

Oordeel Hof van Justitie

Het Europese Hof van Justitie oordeelt dat bij de overdracht van percelen landbouwgrond in het kader van een onteigening sprake is van een levering die met omzetbelasting is belast. Hierbij is het wel een voorwaarde dat de eigenaar deze verkoop als ondernemer voor de omzetbelasting moet doen. Omdat iedere landbouwer als ondernemer voor de omzetbelasting wordt aangemerkt, kan er in de praktijk dus geen misverstand ontstaan als hij landbouwgrond verkoopt die tot zijn bedrijfsvermogen wordt gerekend. Een uitzondering zou kunnen gelden als de betreffende gronden tot het privévermogen zouden behoren, maar dat is in de landbouw doorgaans niet het geval.

Criterium voor belaste levering

De overheid gaat over tot onteigening vanwege uitbreiding van het wegennet. Omdat de grond bestemd is voor wegenbouw, wordt de levering door de landbouwer aan de overheid aangemerkt als de verkoop van een bouwterrein tegen vergoeding. In dit geval gaat het Hof nog verder in haar oordeel. Het Hof gaat eerst in de op de vraag of er sprake is van een levering van goederen. Aan de voorwaarden hiervoor wordt volgens het Hof voldaan. Het feit dat de landbouwer zelf geen actieve stappen heeft genomen, maakt hierbij geen verschil. Volgens het Hof volgt dit uit de btw-richtlijn waarin staat dat overdracht van eigendom in opdracht van de overheid als levering van een goed wordt aangemerkt. In Nederland vinden we dit terug in artikel 3 lid 1 letter d van de Wet op de omzetbelasting 1968. De vraag is of op basis van deze uitspraak de conclusie is gerechtvaardigd dat alle onteigeningen door de overheid van tot de onderneming behorende gronden belast is met omzetbelasting, ongeacht of er sprake is van bebouwde of onbebouwde grond.

Laat je informeren

Onteigening en verkoop om onteigening te voorkomen kan gevolgen hebben voor de omzetbelasting. De overheidsinstantie kan bij aankoop weliswaar een beroep doen op de vrijstelling van overdrachtsbelasting, maar jij moet als ondernemer bij een levering de omzetbelasting in rekening brengen en afdragen. Laat je bij een onteigening of verkoop ter voorkoming hiervan vooraf goed informeren over de gevolgen. Voorkomen is immers beter dan genezen.

Meer weten?

Bij ABAB zijn we graag van betekenis. Door kennis te delen, advies te geven en voor inzicht te zorgen. Wil je meer weten over fiscale regels en wetten? Neem dan contact op met Bert van den Kerkhof, senior belastingadviseur, via e-mail.