Circulair bouwen: de juridische uitdagingen
De bouwsector draagt steeds meer bij aan een circulaire economie. Een belangrijk onderdeel is het circulair bouwen. Minder afval, het besparen van grondstoffen en een lagere CO2-uitstoot. Als ondernemer in de bouwsector brengt deze ontwikkeling ook juridische uitdagingen met zich mee. Welke aandachtspunten zijn van belang?
Regelgeving voor circulair bouwen
Er ligt nog niet veel vast over het gebruik van circulaire materialen. Het Besluit Bouwwerken leefomgeving (het ‘oude’ Bouwbesluit 2012) omvat niet alleen regels over kwaliteit en veiligheid van bouwwerken, maar ook voor constructies die worden gerealiseerd met circulaire materialen.
Circulaire materialen moeten ook voldoen aan bepaalde kwaliteitseisen, meestal vastgelegd in NEN-normen. Deze normen zijn normatieve (referentie) documenten en opgesteld door een onafhankelijke organisatie. Ze geven aan welke prestaties een product of dienst moeten hebben om aan bepaalde eisen te voldoen.
Materialenpaspoorten kunnen ook een rol spelen bij het waarborgen van de kwaliteit van circulaire materialen, ook met het oog op mogelijk hergebruik. Deze paspoorten bevatten informatie over de samenstelling en eigenschappen van bouwmaterialen, wat kan bijdragen aan het beoordelen van de kwaliteit. De vraag is wel of het huidige recht voldoende aansluit op dit materialenpaspoort.
Eigendom en leaseconstructies: van wie is het eigendom?
Een belangrijke vraag bij het toepassen van circulaire materialen is wie het eigendom heeft in verband met mogelijk hergebruik van de materialen. In de praktijk wordt een ‘Madaster’ (kadaster voor materialen en producten) samen met een materialenpaspoort gebruikt. Hierin staan de samenstelling, eigenschappen en de eigenaarsvraag van de materialen beschreven. Maar juridisch gezien kan vanuit het goederenrecht dan nog steeds het eigendom door natrekking overgaan op de eigenaar van het bouwwerk.
Om circulair bouwen te stimuleren, is het noodzakelijk om te overwegen welke alternatieven mogelijk zijn binnen de wet- en regelgeving. Een mogelijkheid is de introductie van bijzondere ‘lease constructies’. Hierbij wordt een uitzondering gemaakt op de bestaande juridische regels van het goederenrecht. Daarnaast kan een terugnamegarantie opgenomen worden in de inkoop- en leveranciersvoorwaarden tussen de eigenaar van het bouwwerk en de leverancier/producent van het circulaire materiaal. Dit moet dan op contractuele basis gebeuren. In hoeverre een terugnamegarantie juridisch ook standhoudt, zal de toekomst moeten uitwijzen
Garanties en aansprakelijkheid: wetgeving en contractuele afspraken
De leverancier of producent is verplicht om garanties te geven en aansprakelijkheid te dragen voor de kwaliteit van de circulaire materialen. Naast de bestaande wetgeving, kunnen partijen ook contractuele afspraken maken over garanties en aansprakelijkheid. Deze afspraken kunnen bijvoorbeeld worden opgenomen in de overeenkomst die met de afnemer wordt gesloten of in de algemene voorwaarden.
Juridisch landschap voor circulair bouwen
Het juridische kader met betrekking tot het gebruik van circulaire materialen is nog volop in ontwikkeling. Veel knelpunten moeten nog worden aangepakt. Naarmate het circulaire gebruik in de bouwsector meer gemeengoed wordt, zullen de juridische kaders nog meer vorm krijgen. Onze juristen van ons team Bouw & Infra houden je op de hoogte van de ontwikkelingen.
Meer weten?
ABAB Legal is graag van betekenis. Door kennis te delen, advies te geven en voor inzicht te zorgen. Wil je meer weten over juridische kaders bij jouw circulaire bouwproject? Neem dan contact op met Geert Rouwet, manager Legal, telefoonnummer 06-20006396 of stuur Geert een e-mail.