Het is 1924. Op de Spoorlaan 350 staan grote, houten bureaus netjes opgesteld, bezaaid met stapels papier. Het geluid van ratelende typemachines vult de lucht, vermengd met het gerinkel van telefoons. En terwijl de geur van verschaalde koffie het einde van de dag aankondigt, staan collega’s keurig in een rij, wachtend om hun geldzakjes in ontvangst te nemen. Het is in deze vroege dagen van ABAB (in de volksmond toen nog boekhoudbureau van de NCB), dat het verhaal van onze salarisadministratie begint.

Van loonzakjes tot rokende computers

Salarisadministratie, iets van de vorige eeuw? Zeker niet. Het eerste ‘loonstrookje’ is al 5000 jaar oud. Op een kleiblok – gevonden in de stad Uruk – stond in pictogrammen hoeveel iemand uitbetaald kreeg. Omdat geld nog niet bestond, ging dat in bier. 

Kolossale machines 

In de jaren zeventig begon een jonge Ine van Braak op de financiële administratie van ABAB, belast met het verzorgen van de lonen. Ine: “Salarisadministratie was toen nog een samenspel tussen de financiële administratie en personeelszaken. Computers waren een zeldzaamheid. We hadden wel een kolossale machine waarop we niet alleen de salarisadministratie voor ABAB verwerkten, maar ook die van klanten. “Elke klant had zijn eigen bak met debiteuren. De linialen van de drukpers moesten steeds aangepast worden om de salarisstroken goed te kunnen afdrukken.”

In de jaren tachtig deden computers definitief hun intrede bij ABAB. Met de komst van de zogenoemde IBM System/32-computers begon een nieuw tijdperk. Ine: “Deze technologie had wel zijn eigenaardigheden. Zo gebruikte één van onze collega’s een ouderwetse wekker om de computer uit te schakelen als het zijn taken volbracht had.”

Nieuw tijdperk: van kleitabletten tot cloud computing 

Rond de eeuwwisseling brak een nieuw tijdperk aan. Tot dan was ABAB’s salarisadministratie onderdeel geweest van de financiële administratie, maar in 2000 nam de afdeling Personeel en Organisatie (P&O) alle verantwoordelijkheden op zich. “Alles werd samengebracht in één geautomatiseerd systeem”, aldus Ine. “Gegevens hoefden slechts één keer te worden vastgelegd, wat zowel de efficiëntie als de nauwkeurigheid bevorderde.”

In 2006 trad Niko Benz toe tot ABAB’s salarisadministratie. Volledig gedigitaliseerd? Nee, dat zeker niet. Niko vertelt: “Elke maand gingen er maar liefst zevenhonderd salarisstroken de deur uit. Als je destijds ons kantoor in Best zag, zou je zweren dat er een papierfabriek stond.”

Met Niko’s kennis van applicatiebeheer werd de automatisering van de salarisadministratie aanzienlijk verbeterd. Daarmee veranderde ook de aard van het vak. Ine: “Met de komst van geautomatiseerde systemen en een centraal softwarepakket werd de kans op fouten aanzienlijk verminderd. Alles werd slechts één keer vastgelegd, journaalposten werden automatisch gegenereerd en secundaire arbeidsvoorwaarden gedigitaliseerd.”

Check, check, dubbelcheck? Het moet Niko’s motto geweest zijn. Hij controleerde alle loonstroken nog een extra keer, voordat ze werden verwerkt. En ondanks de vele hobbels die ze op hun pad tegenkwamen - zoals software-updates die roet in het eten gooiden - slaagden Niko en Ine erin om het salaris altijd op tijd uit te betalen. Niko: “Uitbetalen, dat was altijd een hectische tijd. Vooral rond de jaarwisseling, wanneer we bestanden naar het UWV, de pensioenfondsen en Belastingdienst moesten sturen. Alles gebeurde hoofdzakelijk op papier, terwijl het jaar werd afgesloten en nieuwe wet- en regelgeving van kracht werd. Het was een periode van veel overuren maken.”

Van administratie naar advies

Het vak van de salarisadministrateur is na 2010 flink veranderd; het evolueerde van een puur administratieve rol naar een deels adviserende functie. Ine en Niko werden steeds meer betrokken bij het informeren van medewerkers. Zo begeleidden ze collega’s bij complexe zaken, zoals zorg- en huurtoeslagen. Het was een welkome verandering. Ze genoten van de dynamiek en nauwe banden met andere afdelingen binnen ABAB.

Een kijkje in de toekomst

De toekomst van het vak? Ine en Niko twijfelen niet. Ine: “Er zijn al honderden jaren regels met betrekking tot de salarisadministratie en de mens zal altijd nodig blijven om die wet- en regelgeving goed toe te passen. Wel zal het vak nog digitaler worden en zullen we steeds meer gebruikmaken van AI.”

De geschiedenis van onze salarisadministratie. Een bijzondere reis die het vak heeft afgelegd. Van kleiblokken, linialen en papieren stroken tot geavanceerde computersystemen en digitalisering. Het vak heeft zich aangepast aan de veranderende tijden. Dankzij de inzet van professionals zoals Ine en Niko is de salarisadministratie altijd meegegaan met de tijd.