Maandelijkse zitdagen 

Het is een koude, regenachtige maandag als op 24 maart de deuren van het Boekhoudbureau van de NCB, later ABAB, opengaan. Voor het eerst trekken boeren naar de zitdag, waar ze met financiële vragen en zorgen terechtkunnen. Vanaf dat moment kan dat maandelijks en dat blijkt hard nodig. De meeste boeren weten in die tijd nog weinig van financiële bedrijfsvoering.

Geen bedrijfsadvies, maar boekhouding en resultaatberekeningen. Dát is waar boeren behoefte aan hebben. Ze begeven zich ieder kwartaal trouw naar het centrum van Tilburg, om daar in bruine enveloppen hun ‘gegevens’ achter te laten. Tot de Tweede Wereldoorlog uitbreekt. Dan verandert de rol van de NCB drastisch. 

De bezetters passen niet alleen de Wet op de Inkomstenbelasting aan, ook zijn er plots allerlei administratieve werkzaamheden die samenhangen met de bezetting. Zo moeten boeren voedsel leveren aan de bezetter. Velen proberen dit te ontduiken en de NCB ondersteunt boeren hierin. Hierdoor weten steeds meer boeren de NCB te vinden.  

Van open sollicitatie naar hét gezicht van de agro-fiscale wereld 

Ruim dertig jaar later, in 1979, stuurt een jonge Bert van den Kerkhof – net afgestudeerd aan de HAS – een open sollicitatie naar ABAB. “Ik vroeg of ze behoefte hadden aan personeel dat meer deed dan de boekhouding. Diezelfde week kreeg ik een contract als bedrijfstakdeskundige aangeboden.” 

Het is het startschot van een nieuwe weg die ABAB inslaat. Bert: “Tot 1979 stelde ABAB voornamelijk boekhoudingen samen: dit zijn de cijfers, dit is het resultaat. We bespraken nauwelijks hoe het beter kon. Een voorbeeld hiervan was de behandeling van de verkoopwinst op landbouwgrond. Die werd meestal meteen onder privéstortingen en -onttrekkingen geboekt. Ik had al snel door dat deze handelswijze niet juist was en merkte op dat dit wel tot de winst behoort. Maar als ondernemer moet je dit wel inzichtelijk maken binnen je bedrijf en een beroep doen op de landbouwvrijstelling’." ABAB bedacht ook nieuwe, slimme oplossingen. Zo werd een koe gezien als een bedrijfsmiddel, waardoor je investeringspremie kon aanvragen. Er kwam een administratie voor individuele dieren, die we later automatiseerden.

Op één tak richten 

Politieke beslissingen krijgen steeds meer gevolgen voor het Brabantse platteland. Door nieuwe wetgeving wordt ‘boeren’ lastiger. Bert: “In 1982 ontstond er bijvoorbeeld discussie over de landbouwvrijstelling. Maar ook de mestwetgeving in 1983 en de melkquota in 1984 zorgden voor een kentering in de bedrijfsvoering van agrarische ondernemers. Vroeger had je de varkenscyclus: als het goed ging in de varkenshouderij, schakelden boeren over naar varkens. Ging het minder? Dan stopten ze er weer mee. Door de mestwetgeving en melkquota werd dat moeilijker en begonnen bedrijven zich meer op één tak te richten. Er was daardoor steeds meer behoefte aan fiscaal én bedrijfseconomisch advies.”

De overheid ging steeds meer sturen op groei; boeren gaven invulling aan schaalvergroting. Het eeuwenoude landschap met lapjes bloemrijke weilanden, kronkelende sloten, greppels en polderdijkjes verdween. Kleine boerderijen maakten door ruilverkavelingen plaats voor grote boerenbedrijven die zo efficiënt mogelijk gingen werken. “Toekomstbestendig zijn, dat is waar het vanaf dat moment én nog steeds om draait”, vertelt Ineke Couwenberg, die sinds 2001 marktmanager bij ABAB is. “Vroeger werd de oudste zoon automatisch boer, ongeacht of hij dat wilde of kon. Tegenwoordig is er veel meer nodig om een succesvol agrarisch bedrijf te runnen. We sturen bij ABAB daarom niet op één aspect. We kijken met de ondernemers mee hoe zij binnen de grenzen van hun bedrijf zo goed mogelijk kunnen ondernemen en samenwerken met de omgeving.” 

Van A(ccountancy) tot Z(akelijk advies)

“Wij zijn het meer dan zat door politici, in de media en door activisten weggezet te worden als milieuvervuilers. Wij zijn het zat dat alle problemen van dit land op ons bord worden geschoven!” Met ruim 2000 trekkers stormen boeren op 1 oktober 2019 het Malieveld op, vastberaden om hun stem te laten horen. De beelden van Den Haag vol trekkers symboliseren de onrust in de sector: stikstof, klimaatverandering en complexe regelgeving stapelen zich op.

Als bedrijfsadviseur bij ABAB en melkveehouder kent Helma van Rozendaal de strijd van binnenuit. “Bij ABAB begrijpen we niet alleen de zakelijke, maar ook de menselijke kant van het boerenbestaan. Vaak hebben ondernemers iemand nodig die luistert en hun zorgen écht begrijpt. Hierin ligt onze kracht: we staan naast hen,” zegt Helma. “ABAB kijkt voorbij de cijfers naar wat een bedrijf en zijn mensen op lange termijn nodig hebben. Het is mooi dat wij alle benodigde disciplines onder één dak hebben. Dat maakt ons uniek. Als bedrijfsovernamespecialist werk ik samen met juristen, fiscalisten en andere adviseurs, zodat we agrarische ondernemers létterlijk van A tot Z kunnen begeleiden.”

De toekomst 

“Agrarische ondernemers hebben perspectief nodig,” vertelt Ineke tot slot. “Hun vakmanschap moet gewaardeerd worden en ze moeten rendement kunnen realiseren. Daar tegenover staat dat we te intensief geworden zijn in een klein land. Veranderingen zijn nodig. Innovatieve technologieën, zoals circulair watergebruik en ​​GPS-technologieën, worden onmisbare hulpmiddelen. En anders dan in het verleden is de richting waarin agrarische bedrijven zich ontwikkelen divers. Wij houden ondernemers een spiegel voor: wat past bij hun bedrijf en hun omgeving? We duwen ze niet in een richting, maar begeleiden ze bij het maken van keuzes die écht bij hen passen.”

Met alle disciplines onder één dak biedt ABAB meer dan een routekaart. We geven agrarische ondernemers richting, veerkracht en vertrouwen, waardoor traditie en innovatie daadwerkelijk hand in hand kunnen gaan.