Van vrouwenopstand tot Human Experience: 100 jaar ABAB als werkgever
Het is januari 1976. De ochtendmist hangt nog in de straten wanneer de eerste werknemers van ABAB het kantoor binnenstromen. Op de achtergrond klinkt zachtjes de radio. Een uur per dag mag er geluisterd worden, en alleen naar het programma ‘Arbeidsvitaminen’, zoals de afdelingschef strikt heeft bepaald. Toch besluit een dappere collega om stiekem een andere zender op te zetten. Als de afdelingschef dit ontdekt, neemt hij de radio direct af en blijft het een week lang stil.
Punctualiteit hoog in het vaandel
Trudy van de Valk, een van de oudste werknemers van ABAB, herinnert zich deze tijd nog levendig. Ze begon haar carrière bij ABAB in de jaren zeventig. "Je werkdag startte altijd tussen acht en negen uur," vertelt ze. "We werkten met prikklokken, zodat de afdelingschef precies kon zien of je je uren maakte." Het was een tijd waarin punctualiteit hoog in het vaandel stond.
In opstand
In de jaren zeventig waar Trudy over spreekt, hadden vrouwen binnen ABAB nog te maken met een strikte scheiding op de werkvloer. De spreekkamer was een bastion dat exclusief aan mannen was voorbehouden. Totdat de vrouwen hun stem lieten horen. Ze eisten gelijke rechten en kregen uiteindelijk toestemming om ook in de spreekkamer te komen. Wel kwamen er glazen wanden. Zo hielden de heren de vrouwen in de gaten. Ze waren bang voor opstanden. Het was het begin van een langzame, niet te stoppen verandering.
“We konden onze stem laten horen”
Evelyne van den Oord-de Vries en Judith Jansen-Klein Gebbink weten nog goed hoe er vervolgens een transitieperiode aanbrak in de jaren negentig. Zij waren in die tijd werkzaam als secretaresse c.q. juridisch assistente op de afdeling juridische en fiscale zaken. De prikklokken verdwenen, de hiërarchie werd minder belangrijk en de bedrijfscultuur informeler. ABAB liep wat dat betreft best voorop, herinnert Judith zich. "Als juridisch assistente kon ik bijvoorbeeld taalkundige suggesties doen om juridische documenten beter leesbaar te maken. Bij kantoren om ons heen was dat in die tijd echt niet gebruikelijk. En ook hoefde je bij ABAB na een zwangerschap niet fulltime te blijven werken. Je mocht voor minder uren terugkomen. In het bedrijfsleven toen bepaald niet vanzelfsprekend.” Evelyne beaamt dat en zag ook hoe de samenwerking tussen de directie en de werknemers steeds beter werd en de afstand langzaam kleiner. “De directie stond vroeger echt op afstand, dat is door de jaren heen echt veranderd.”
Van resources naar experiences
Die hiërarchische organisatie zijn we al een hele tijd niet meer. Maar ook recent zie je hoe ABAB zich blijft ontwikkelen. We zijn een organisatie die niet alleen van betekenis wil zijn voor haar klanten, maar ook voor haar medewerkers. Daarover vertelt Inge van Berkel-Stuifbergen, directeur van HX. "We vinden het belangrijk om onze collega’s autonomie te geven. Je krijgt bijvoorbeeld de flexibiliteit om je werkweek zelf in te richten: waar je werkt, wanneer en hoe je de uren invult."
Maar daar blijft het niet bij. Het traditionele cijfermatige beoordelingssysteem, ooit zo vastgeroest in het bedrijfsleven, maakte plaats voor iets veel persoonlijkers. Woorden, zorgvuldig gekozen, hebben de koude cijfers vervangen. Woorden die de unieke kwaliteiten van elke medewerker eer aan doen. Inge: “Met de komst van Performance Experience (PX) in 2023 koos ABAB voor een nieuwe koers, waarin persoonlijke groei en eigen regie centraal staan. PX vervangt de oude, top-down beoordelingen en vaste loopbaanpaden door een aanpak die recht doet aan de unieke kwaliteiten van elke medewerker. Feedback is niet langer alleen een taak van leidinggevenden, maar iets wat collega’s samen doen, om zo een eerlijker beeld van prestaties te krijgen.”
Simpele ‘resources’? “Néé, medewerkers zijn veel meer dan dat”, aldus Inge. “ABAB ziet medewerkers niet als ‘resources’, maar als individuen met unieke talenten. Door hen te betrekken bij het bepalen van doelen en hun persoonlijke groei te ondersteunen, bouwt ABAB aan een omgeving waarin talenten écht tot bloei kunnen komen. Human Experience is meer dan een concept; het is een manier van werken die je overal in de organisatie terugziet. Dit verklaart ook waarom we niet langer P&O heten, maar Human Experience. Het draait om onze collega’s.”
100 jaar mensen
En zo viert ABAB niet alleen zijn honderdjarig bestaan, maar vooral de mensen die al die jaren het hart van dit verhaal vormden. Op elke bladzijde van onze geschiedenis zien we een organisatie die het welzijn van haar mensen steeds meer centraal zette. Nu kijken we samen naar een veelbelovende toekomst. Een toekomst waarin uit de radio altijd de muziek van onze collega’s klinkt.